تامين آب کارخانه سيمان اردستان

شهرستان اردستان، در شمال استان اصفهان، در جنوب کویر نمک، در ۳۳ درجه و ۲۳ دقیقه پهنای شمالی و ۵۲ درجه و ۲۲ دقیقه طول شرقی نسبت به نیمروز گرینویچ قرار دارد. از شمال به استان سمنان و گرمسار، از باختر به شهرستان‌های کاشان، نطنز و برخوار و میمه، از خاور به شهرستان نائین و از جنوب به شهرستان‌های اصفهان و نائین محدود است. اردستان در ۱۱۸ کیلومتری شمال شرقی شهر اصفهان و در مسیر کاشان به سمت نائین و یزد قرار گرفته‌است. آب و هوای این شهرستان گرم و خشک بوده و بیش‌ترین درجه حرارت در تیر و مرداد و کم‌ترین آن در دی و بهمن است. پوشش گیاهی این ناحیه از گونه استپ بیابانی است. کوه‌های غیرمنظمی از شعبه‌های کوه کرکس، از جنوب شهرستان می‌گذرد، از سطح دریا یک هزار و ۲۰۷ متر ارتفاع دارد.

منبع : ویکی پدیا

اين کارخانه قبل از سال ۸۶ مطالعات ژئوفيزيک توسط شرکت‌هاي ديگر انجام داده و اقدام به حفر يک حلقه چاه آهکي به عمق ۳۶۰ متر نموده است که اين چاه علارغم انجام هزينه‌هاي ژئوفيزيک و حفاري زياد، فاقد آبدهي بوده است. لذا كارخانه سيمان اردستان ديگر حاضر به تامين آب به شيوه معمول نبوده است و براي اولين بار پيشنهاد تامين آب به صورت تضمين را به اين شركت ارائه نمود. آب مورد نياز کارخانه حداقل ۱۵ ليتر بر‌ثانيه بوده که در صورت دستيابي به چنين آبدهي ، مبلغ قرارداد به طور کامل به مشاور پرداخت خواهد شد.

 شرکت زمین پژوهان ابتدا مطالعاتي بر روي آبرفت منطقه صورت داده و مشخص شد که نمي‌توان از منابع آبرفتي منطقه آب مورد نياز را تامين کرد. لذا ادامه مطالعات بر روي سازند سخت منطقه متمرکز شده است. با‌توجه به محدوديت فاصله نقطه اکتشافي از کارخانه که حداکثر تا شعاع ۱۵ کيلومتر بوده ، تنها تشکيلات زمين‌شناسي منطقه که به عنوان سازند سخت قابل بررسي بوده است مربوط به تشکيلات ژوراسيک از دوران دوم زمين‌شناسي و تشکيلات پرموترياس از دوران اول زمين‌شناسي مي‌باشد. مطالعات تا شعاع حداکثر ۱۵ کيلومتر از کارخانه صورت گرفت و مشخص شد که تنها تشکيلات زمين‌شناسي منطقه که پتانسيل تامين آب از آن وجود دارد آهک‌هاي متعلق به دوران پرمين مي‌باشد. مطالعات انجام گرفته نشان داد که اين آهک ها نيز پتانسيل چنداني جهت ايجاد يک آبخوان کارستي زيرزميني را نداشته و تنها در صورت قرار‌گرفتن در مسير زون خرد‌شده و گسله امکان تجمع و هدايت آب‌هاي زيرزميني در اين لايه وجود دارد.

با‌توجه به اين ‌که ارتفاعات اطراف کارخانه کاملاً از تشکيلات پرموترياس پوشيده شده ، محدوده‌اي به وسعت تقريبي ۶۰ کيلومتر مربع از ارتفاعات منطقه جهت شناسايي آهک‌هاي پرمين و همچنين شناسايي زون‌هاي خرد‌شده و گسله و رديابي آن در منطقه مورد بررسي و مطالعه قرار‌گرفته است. مطالعات زمين‌شناسي و هيدروژئولوژي و ژئوفيزيک به مدت ۲ ماه در اين منطقه صورت گرفت و در نهايت نقطه‌اي در فاصله ۵ کيلومتري جنوب‌غرب کارخانه جهت حفر گمانه اکتشافي مورد شناسايي قرار‌گرفت.

در نقطه شناسايي شده براي حفاري که کاملاً بر روي سازند سخت و شاخصاً آهک‌هاي دوران پرمين قرار مي‌گيرد يک زون خرد‌شده که احتمالاً مربوط به عملکرد گسل مي‌باشد مورد شناسايي قرار‌گرفت که در عمق ۸۰ متر باعث ايجاد حفرات و درز و شکاف‌هايي در لايه‌هاي آهکي شده است. اين منطقه از مناطق خشک و کم بارش ايران مرکزي محسوب مي‌شود و تنها راه براي ورود آب‌هاي زيرزميني به منطقه ، وجود زون‌هاي خرد‌شده و گسله مي‌باشد که باعث هدايت آب‌هاي زيرزميني از مناطق پربارش به اين منطقه مي‌شود. زون خرد‌شده و درز و شکاف‌هاي شناسايي شده در نقطه اکتشافي نيز از اين قائده مستثني نبوده و آب‌هاي زيرزميني تنها در مسير اين درز و شکاف‌ها به صورت کاناليزه در حرکت مي‌باشند. بنابراين پيش‌بيني مي‌شد که در اين نقطه و در اعماق بالاي ۸۰ متر بتوان با برخورد به درز و شکاف در لايه‌هاي آهکي ، به آب مورد نياز دست يافت. اين در حالي است که در داخل دشت و نزديک کارخانه حفاري توسط خود کارخانه تا عمق ۱۵۰ متر در رسوبات آبرفتي فاقد آبدهي بوده است.

نتيجه حفاري: حفاري در نقطه اکتشافي و تا عمق ۸۰ متر با استفاده از دستگاه دوراني و سيستم پمپ گل صورت گرفت. نمونه هاي حفاري مربوط به رسوبات آهکي پرمين بوده است. تا عمق ۸۰ متر هيچ گونه افت مته حفاري که حاکي از برخورد به درز و شکاف باشد مشاهده نگرديد. در اعماق ۸۰ تا ۸۵ متر برخورد به يک شکاف با افت مته ۶۰ سانتي متر مشاهده گرديد. حفاري در اين مرحله متوقف و عمليات پمپاژ صورت گرفت. ميزان آبدهي چاه پس از ۴۸ ساعت پمپاژ بيش از ۳۰ ليتر بر ثانيه اندازه گيري شد.