چشمه هاي كارستي و انواع آن

هرگاه سطح ايستابي آ ب زيرزميني با سطح توپوگرافي برخورد نمايد در محل برخورد اين دو سطح چشمه بوجود مي آيد و چشمه كارستي به جريان آبي گفته مي شود كه بطور طبيعي از كارست خارج مي گردد . عوامل موثر در تشكيل چشمه عبارتند از : وضعيت توپوگرافي زمين، قابليت نفذپذيري زمين، درز و شكاف ها، گسلها، زلزله، وجود رگه آتشفشاني كه سد غير قابل نفوذي را تشكيل ميدهد.

هم چنين ميزان آبدهي چشمه به نزولات جوي، جنس زمينهائي كه آب حاصل از نزولات جوي را دريافت مي كنند ، به قابليت نفوذپذيري زمين، وضعيت هدايت آبي سفره و به قدرت ذخيره كنندگي مخزن آب زيرزميني (وسعت حوضه) بستگي دارد.

چشمه هاي كارستي معمولاً داراي دبي زياد مي باشند و آبدهي آنها در طول سال دستخوش تغييرات زياد مي باشد وعلت اين امر مخزن تنظيم كننده عظيم كارستي مي باشد مگر آنكه تغيير رژيم هيدرولوژي در سالهاي متوالي موجب تغيير دبي اين چشمه گردد.

انواع چشمه هاي كارستي :

چشمه هاي كارستي را بر اساس مختلف از جمله : منشاء آب، ميزان آبدهي، مورفولوژي، درجه حرارت آب، كيفيت آب، وجود گازهاي مختلف و نحوه تشكيل مي توان تقسيم بندي نمود.

١- تقسيم بندي بر اساس وضع آبدهي :

١- چشمه هاي دائم

٢- چشمه هاي فصلي

٣- چشمه هائي با آبدهي متناوب

٢- تقسيم بندي بر اساس سيستم جريان آب :

١- چشمه هائي با جريان آب آزاد

٢- چشمه هائي ب اجريان آب تحت فشار

٣- چشمه هائي با آبدهي متغير :

٣- تقسيم بندي بر اساس درجه حرارت آب آنها :

پروفسور چليكو (استاد دانشگاه ايتاليا ) بر اين اساس چشمه ها را به سه دسته تقسيم نموده، دسته اول چشمه هاي ٢٠ درجه سانتي گراد)، دسته دوم چشمه هاي مزوترمال كه – ايپوترمال كه داراي درجه حرارت كم مي باشند (بين  ٣٥ درجه سانتيگراد)، دسته سوم چشمه هاي هیپوترمال كه داراي درجه حرارت زيادي – دماي متوسط دارند (بين ٥٠ مي باشند (بيش از ٥٠ درجه سانتي گراد).

٤- تقسيم بندي بر اساس موقعيت جغرافيائي :

كه شامل چشمه هاي كف بستري و چشمه هاي زير دريائي مي گردند.